Σειρά «χρονολογικής» ανθολογίας διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας αποτελούμενη από τέσσερις τόμους, που εκδόθηκαν το 1976-1977 από τον Εξάντα, σε επιμέλεια και εισαγωγή Βασίλη Καλλιπολίτη. Περιείχε συνολικά 56 διηγήματα.

Οι περίοδοι που κάλυπταν οι τέσσερις τόμοι ήταν:
Τόμος 1, 1934-1950
Τόμοι 2 & 3, 1951-1965
Τόμος 4, 1966-1976

H σειρά αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη γνωριμία του ελληνικού κοινού με τη σύγχρονη επιστημονική φαντασία. Η μόνη προηγούμενη προσπάθεια παρουσίασης της νεότερης εφ στην Ελλάδα είχε γίνει με την ανθολογία της Ροζίτας Σώκου που χρονολογούταν στο 1961, δηλ. 15 ολόκληρα χρόνια πριν.

Γράφει ο Δημήτρης Αρβανίτης στα Φανταστικά Χρονικά (τ. 7): «Οι ανθολογίες του Εξάντα, έργο του Βασίλη Καλλιπολίτη, εξακολουθούν να είναι το σημαντικότερο εκδοτικό επίτευγμα στο χώρο της εφ στην Ελλάδα. Όχι μόνο συγκέντρωσε τα αντιπροσωπευτικότερα διηγήματα του είδους χρονολογικά και θεματολογικά ως τα μέσα της δεκαετίας του '70, γνωρίζοντάς μας για πρώτη φορά δημιουργούς και στιλ που αγνοούσαμε, όχι μόνο μας έδωσε την πιο σφαιρική και αποκαλυπτική εικόνα για ένα λογοτεχνικό ρεύμα που αντιμετωπιζόταν ως παραλογοτεχνία, αλλά έθεσε κι ένα πρότυπο εργασίας. Μ' αυτό εννοώ ότι η σοβαρότητα και η διεξοδικότητα της εργασίας του είναι ένα παράδειγμα που προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε όσοι ασχοληθήκαμε με το χώρο, ένα παράδειγμα που εξακολουθεί να παραμένει αξεπέραστο, κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε». Για το ίδιο θέμα, ο Γιώργος Μπαζίνας στο τ. 11: «Θεωρώ ότι η δουλειά του Εξάντα ήταν πάρα πολύ καλή. Οι ανθολογίες που έκανε ήταν από τα σημαντικότερα πράγματα. Ήταν η βίβλος για όσους αγαπούσαν την εφ. Με αυτές την αγάπησα και εγώ, τις είχα, τις διάβαζα, υπήρχαν αριστουργήματα εκεί μέσα, εξαιρετικά διηγήματα. Την εφ την προώθησε ο Εξάντας».

Ο ίδιος ο Καλλιπολίτης λέει για την έκδοση της σειράς: «Είχα αρχίσει να την ετοιμάζω από το 1973. Με είχε βάλει στα αίματα μια αρκετά καλή ανθολογία διηγημάτων τρόμου που είχε βγάλει ο Αντώνης Καρκαγιάννης στον Ολκό. Την πήγα σε διάφορους εκδότες, την απέρριψαν όλοι. Μετά βέβαια την έβγαλα στον Εξάντα» (συνέντευξή στον Άγγελο Μαστοράκη, Big Bang, τ. 4, 1998).

Στην εισαγωγή του στον πρώτο τόμο ο Καλλιπολίτης παραδεχόταν αρχικά ότι «η επιστημονική φαντασία είναι ένα λογοτεχνικό είδος ουσιαστικά άγνωστο στη χώρα μας». Στη συνέχεια επιχειρούσε να «συστήσει» τη νεότερη εφ στο αναγνωστικό κοινό, που ως τότε (έγραφε) ήταν εξοικειωμένο μόνο με τα βιβλία του Βερν, του Ουέλς, του Κλαρκ, του Μπράντμπερι και του Λεμ, των τριών τελευταίων μάλιστα χάρη στην προβολή ταινιών που βασίζονταν σε μυθιστορήματά τους. Και κατέληγε «(...) η έλλειψη κοινωνιολογικών ή άλλων αναφορών που χαρακτηρίζει τον πρώτο τόμο αυτής της ανθολογίας, είναι ηθελημένη. Στους επόμενους θα έρθουμε σε επαφή με άλλες, πιο ώριμες ή μάλλον πιο συγχρονισμένες οπτικές. Η κοινωνική ανάλυση, η ψυχολογική εμβάθυνση, αν και άργησαν να εμφανιστούν, κάθε άλλο παρά λείπουν από τα έργα της νεότερης εφ. Ο αναγνώστης ας μας επιτρέψει να δοκιμάσουμε λίγο την υπομονή του υποτασσόμενος σε μια μεθόδευση, η σκοπιμότητα της οποίας θα φανεί, ολοκάθαρα ελπίζουμε, με την ολοκλήρωση αυτής της σειράς».

Αισθητική

Η ανθολογία ξεχώριζε αισθητικά από το εντυπωσιακό εξώφυλλο σε σχεδίαση Γιώτας Καλλιακμάνη και το μεγάλο όγκο των τόμων: 450+ σελίδες ο καθένας, σε βαρύ χαρτί. Κάθε διηγήματος προηγείτο ένα μικρό σημείωμα του Καλλιπολίτη για το συγγραφέα, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος τους ήταν άγνωστοι στο ελληνικό κοινό. Για τη μετάφραση αξιοποιήθηκε από τον Καλλιπολίτη μια ομάδα νέων μεταφραστών που σχεδόν στο σύνολό τους έμειναν στο χώρο της μετάφρασης ή γενικότερα του βιβλίου και διακρίθηκαν για το έργο τους. Ανάμεσά τους, η Τζούλια Τσακίρη, η Τζένη Μαστοράκη, η Όλγα Χατζηαναστασίου και άλλοι. Διηγήματα μετέφρασε και ο ίδιος ο Καλλιπολίτης.

Πιο αναλυτικά:
Ο πρώτος τόμος (σελ. 444, 1976) ξεκινούσε με την εισαγωγή του επιμελητή. Τα διηγήματα που περιείχε:

1. Isaac Asimov, «Νύχτα» (Nightfall, 1941), μτφ. Ολγα Χατζηαναστασίου
2. H. Bates, «Αποχαιρετισμός στον αφέντη» (Farewell to the master, 1940), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
3. A. C. Clarke, «Αποστολή σωτηρίας» (Rescue Party, 1946), μτφρ. Νανά Τσόγκα
4. H. Kuttner & C. L. Moore, «Η εκλεκτή εποχή» (Vintage season, 1946), μτφρ. Τάσος Σπυρόπουλος
5. Robert Heinlein (ψευδ. Anson MacDonald) «By his bootstraps» (1941), μτφρ. Ανθούλα Ρουμπή
6. R. McKenna, «Ο Γυρισμός του κυνηγού» (Hunter, come home, 1963), μτφρ. Βασίλης Καλλιπολίτης
7. R. Sheckley, «Ειδικός» (Specialist, 1953) μτφρ. Ολγα Χατζηαναστασίου
8. C. D. Simak, «Οριακός παράγων» (Limiting factor, 1949) μτφρ. Ανθούλα Ρουμπή
9. D. A. Stuart, «Λησμονιά» (Forgetfulness, 1937), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
10. A. E. Van Vogt, «Μαύρος Εξολοθρευτής» (Black destroyer, 1939), μτφρ. Μαρία Κονδύλη

Ο δεύτερος τόμος (σελ. 445, 1976) ξεκινούσε με εισαγωγή των Βασίλη Καλλιπολίτη και Τζούλιο Κοφίνος. Τα διηγήματα που πειρείχε:

1. Alfred Bester, «Ο άνθρωπος Πι» (The Pi-Man) 1959, μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
2. Anthony Boucher, «Αναζητώντας τον Άγιο Ακίνο» (The Quest for St. Aquin), 1951), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
3. Philip K. Dick, Δεύτερη ποικιλία (Second cariety, 1953), μτφρ Τζένη Μαστοράκη
4. Wyman Guin, «Πέρα από την τρέλα» (Beyord bedlam, 1951), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
5. Charles l. Harness, «Το ρόδο» (The rose, 1953), μτφρ. Βασίλης Καλλιπολίτης
6. Daniel Keyes, «Λουλούδια για τον Άλγκερνον» (Flowers For Algernon, 1966), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
7. Frederick Pohl, «Η συμφορά του Μίδα» (Midas plague, 1954), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
8. Cordwainer Smith, «Το μεθυσμένο καράβι» (Drunkboat, 1963), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
9. Theodore Sturgeon, «Ο τέλειος οικοδεσπότης» (The perfect host, 1948), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη

Ο τρίτος τόμος (σελ. 480, 1977) ξεκινούσε με εισαγωγή του Καλλιπολίτη και περιείχε τα ακόλουθα διηγήματα:

1. J. G. Ballard, «Οι φωνές του χρόνου» (The voices of time, 1960), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
2. James Blish, «Η Διαθήκη του Άνδρου» (Testament of Andros, 1953), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
3. Fredric Brown, «Κουκλοθέατρο» (Puppet Show, 1962), μτφρ. Νικόλ Αμιέλ
4. Isaac Deutsch, «Ένα τραίνο που το έλεγαν Mobius», (A Subway Named Mobius, 1950), μτφρ. Ολγα Χατζηαναστασίου
5. Philip Jose Farmer, «Μητέρα» (Mother, 1953), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
6. Daniel F. Galouye, «Απόψε πέφτει ο ουρανός» (Tonight the sky will fall, 1952), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
7. Ron Goulart, «Στο συνεργείο» (Into the shop, 1964), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
8. James E. Gunn, «Σημείο θραύσης» (Breaking point, 1972), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
9. Frank Herbert, «Η μηχανή του είναι», (The being machine, 1969), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
10. Damon Knight, «Ποιο άγριο κτήνος;» (What rough beast? 1958) μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
11. C. M. Kornbluth, «Το μικρό μαύρο τσαντάκι» (The little black bag, 1950), μτφρ. Νικόλ Αμιέλ
12. Keith Laumer, «Δοκιμή καταστροφής» (Test to destruction, 1967), μτφρ. Νανά Τσόγκα
13. Fritz Leiber, «Τα μυστικά τραγούδια» (The secret songs, 1962), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
14. Richard Matheson, «Αδέρφια με τη μηχανή» (Βrother to the machine, 1952), μτφρ. Νανά Τσόγκα
15. Larry Niven, «Νετρονικό αστέρι» (Neutron Star, 1966) μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
16. Thomas C. Scortia, «Μεταμόρφωση» (Sea change, 1956), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
17. Willian Tenn, «Το υπηρετικό πρόβλημα» (The servant problem, 1955), μτφρ. Νανά Τσόγκα
18. Jack Vance, «Οι άνθρωποι επιστρέφουν» (The men return, 1957), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη

Ο τέταρτος τόμος ήταν ο πλέον ογκώδης (σελ. 500, 1977). Εκτός από την εισαγωγή του Καλλιπολίτη φιλοξενούσε στις τελευταίες σελίδες του τη «μικρή ιστορία της εφ» του ιδίου και ένα χρονολόγιο. Τα διηγήματα που περιείχε:

1. Brian W. Aldiss, «Ο Ιούδας χόρεψε» (Judas Danced, 1958), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
2. J. G. Ballard, «Εσύ: Κώμα: Μαίριλυν Μονρόε» (Υou: Coma: Marilyn Monroe, 1966) μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
3. Samuel R. Delany, «Ο χρόνος σαν έλικας ημιπολύτιμων λίθων» (Time considered as a helix of semi-precious stones, 1968), μτφρ. Ηλίας Μπαζίνας
4. Philip K. Dick, «Η πίστη των πατέρων μας» (Faith of our fathers, 1967), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
5. Thomas M. Disch, «Αγκουλέμ» (Angouleme, 1971), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
6. Harlan Ellison, «Μετάνιωσε, Αρλεκίνε, είπε ο Τικιτάκας», ("Repent, Harlequin!", Said the Ticktockman, 1965), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
7. Alex Hamilton, «Προειδοποίηση» (Words of warning, 1972), μτφρ. Τάσος Μπαντής
8. Harry Harrison, «Συγκάτοικοι» (Roommates, 1976), μτφρ. Ολγα Χατζηαναστασίου
9. Norman Kagan, «Το τρομερό έγινε πια» (The dreadful has already happened), μτφρ. Τζένη Μαστοράκη
10. Robert A. Lafferty, «Σναφλς» (Snuffles, 1960), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
11. Barry N. Malzberg, «Ενωμένοι για πάντα» (Union for ever, 1973), μτφρ. Νίκος Λαμνίδης
12. Edgar Pangborn, «Ο μουσικοδιδάσκαλος της Βαβυλώνας» (Τhe music master of Babylon, 1954), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
13. Robert Silverberg, «Νυχτερινά φτερά» (Nightwings, 1968), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
14. John T. Sladek, «Ευτυχισμένη γενιά» (The happy breed, 1967), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
15. Norman Spinrad, «Οι άγγελοι του καρκινώματος» (Carcinoma angels, 1967), μτφρ. Όλγα Χατζηαναστασίου
16. James Tiptree, Jr., «Αυτός που γύρισε σπίτι με τα πόδια (The Man Who Walked Home, 1972), μτφρ. Τζούλια Τσακίρη
17. Kate Wilhelm, «Οι προγραμματιστές» (The planners, 1968), μτφρ. Τάσος Μπαντής
18. Gahan Wilson, «**» (**, 1972), μτφρ. Τιτίκα Σαράτση
19. Roger Zelanzy, «Μια ανάσα περιμένω» (For a breath I tarry, 1966), μτφρ. Ηλίας Μπαζίνας

Συνολικά, η Τζένη Μαστοράκη (23 διηγήματα) και η Όλγα Χατζηαναστασίου (14) ήταν οι δύο μεταφράστριες με τη μεγαλύτερη παρουσία ενώ από τους συγγραφείς δύο μόνο, ο Dick και ο Ballard, εμφανίζονται σε δύο τόμους.

Εκτύπωση

Στην τελευταία σελίδα του πρώτου τόμου αναγράφεται: «Το βιβλίο αυτό τυπώθηκε τον Ιανουάριο 1976 στο τυπογραφείο των Αδελφών Λαμπρινού για λογαριασμό της Εξάντας εκδοτική ΕΠΕ. Κεντρική διάθεση, Αθήνα: Αθ. Καστανιώτης, Πανεπιστημίου 39, Θεσσαλονίκη: Βιβλιοπωλείο Ν. Κοτζιά και Σία, Τσιμισκή 78».

Η σειρά εξαντλήθηκε και επανακυκλοφόρησε αργότερα με τίτλο «Μεγάλη Ανθολογία ΕΦ» και διαφορετικό εξώφυλλο. Η σειρά κυκλοφόρησε για τρίτη φορά το 2018 από τις εκδόσεις Μίλητος, μετά την αγορά των δικαιωμάτων από τον Εξάντα.